مروارید سنگ دوست داشتنی از دل صدف از خانواده کلسیم کربنات با سختی 2.5 تا 3 و رنگ های سفید، مشکی، خاکستری، زرد، نارنجی، صورتی، یاسی، سبز و آبی
مروارید در یک نگاه
خانواده سنگ: کلسیم کربنات
ساختار بلورین: ندارد، آمورفوس
ترکیب شیمیایی: CaCO3
انکسار نور: 1.52-1.69
انسکار مضاعف: AGG
سختی: 2.5 تا 3
وزن مخصوص: 2.60-2.85
شفافیت: کدر
رنگ: سفید، مشکی، خاکستری، زرد، نارنجی، صورتی، یاسی، سبز، آبی
گوهری مجلل
مجلل ترین گوهری که صدها سال عمر می کند را می توان مروارید به شمار آورد. آن در میان متخصصان ملکه گوهرها به حساب می رود، چرا که با درخشش و رنگ های متنوعش همه را شیفته خود می کند.
مروارید، به عنوان محبوب ترین نگین در تمام طول تاریخ بشر بوده است. در هند باور داشتند که مروارید از قطرات شبنم که شب هنگام از آسمان به دریا فرو می ریزد و در دل صدف ها جای می گیرد بوجود می آید.
آن ها همچنین بر این باورند که همراه با مروارید بخت بسیار به آدمی روی می آورد. در افسانه های هندوها گفته می شود که کریشنا (یکی از خدایان) در روز عروسی دخترش به او مروارید هدیه می دهد و در پیروی از این سنت است که تا امروز به نوعروس ها این گوهر هدیه داده می شود.
در اروپا نیز از این گوهر برای نشانه دوستی و اتحاد به عنوان هدیه استفاده می کردند، تا آنجایی که حتی پادشاهان و ملکه ها زیورالات ساخته شده با آنها را با خود دفن می کردند.
حدودا 6 سال طول می کشد تا یک صدف بتواند مروارید طبیعی تولید کند. اگر یک ماسه ریز یا یک جسم خارجی وارد صدف شود، نرم تن آن بر حسب غریزه مبارزی که دارد و نمی خواهد صدمه ببیند، کلسیم کربناتی که از مادر- مروارید (mother of Pearl) ریشه می گیرد را روی آن می پیچد و این باعث ایجاد مروارید می شود.
البته لازم به ذکر است که دراین صدف ها ممکن است تنها در یکی از سی یا چهل تای آنها مروارید پیدا شود و به علاوه ممکن است در آن صدف مروارید دار بیشتر از یک نگین پیدا شود. نرم تنان مروارید ساز که بدون دخالت انسان در دریا، اقیانوس و رودخانه رشد می کنند، در کناره های دریا و عمق 20-15 متری زندگی می کنند. اندازه صدف آنها 30-6 سانتیمتر و طول عمرشان 13 سال است. زیستگاه آنها مناطق گرم، بالای 20– 11 درجه، دو طرف خط استواست. دوام عمر مفید مرواریدی را که به وجود می آورند 700-100 سال است.
گوهرشناسان و خصوصاً افرادی که در حیطه مروارید کار می کنند در شگفتند که طبیعت با چه دشواری توانسته برای نجات جان خود این نگین ها را بیافریند. به همین دلیل اهمیت و توجه بسیاری برای بررسی و نگهداری این سنگ به کار می برند.
مشخصاتی که به آن داده می شود عبارتند از انکسار نور 1.52-1.69 و وزن مخصوص 2.60-2.85. آن جز نگین های اورگانیک است و در اصل ساختار آمورفیوس دارد و چون بیشتر آن را کلسیم تشکیل می دهد در نتیجه فرمول شیمیای آن CaCO3 می باشد. به خاطر وجود کلسیم سختی آنچنانی ندارد و در مقیاس سختی موس شماره 2.5-3.0 به آن تعلق می گیرد.
در اینجا باید به سه نکته توجه داشت، مروارید به دلیل داشتن ترکیبات کربنی به سادگی خراشیده می شود، انواع اسیدها، دما و رطبوت می تواند به آن آسیب جدی برساند. نمونه بارز آن داستان استخراج قبر یک رومی است که در طول یازده قرن مرواریدها را با او دفن کرده بودند، وقتی آنها را بر روی سطح زمین آوردند، بر اثر نور و حرارت آفتاب بلافاصله پودر شده و از بین رفتند.
طیف رنگی
در مورد رنگ های مروارید می توان بسیار طولانی و با دقت صحبت کرد. اما در اصل رنگ های پر طرفدار و خوشایند برای مصرف کنندگان در طول تاریخ رنگ های سفید یا کرم رنگ است، اما رنگ بندی آن بسیار وسیع است.
مروارید مشکی، طوسی و نقره ای نیز بسیار رایج هستند. رنگ اصلی اغلب متمایل به رنگ های روشن دیگری (صورتی، سبز، بنفش و آبی) است که به آن overtoneگفته می شود. برخی مروارید ها پدیده رنگین کمانی با عنوان orient را نیز نشان می دهند.
به عنوان مثال مرواریدهایی که در اقیانوس هند تشکیل می شوند سفید رنگ هستند و اغلب برنجی شکل می باشند. از هزاران سال پیش مرواریدهای خلیج فارس به خصوص آنهایی که در بحرین تولید می شوند از اهمیت خاصی برخوردارند زیرا رنگ آنها کرم متمایل به زرد و طلایی بوده و شکل آنها گرد کامل، قلطون و بدون پستی و بلندی بوده، در حالی که مرواریدهای اقیانوسی مانند آبهای استرالیا بیشتر اشکی شکل و یا ناشکل (baroque) با رنگ های تیره تری مثل نقره ای، مشکی و طلایی پر رنگ ایجاد می شوند.
پرورش مروارید
امروزه بیشتر مرواریدها پرورشی هستند، با شکل ها، اندازه ها و رنگ های متنوع تر. اولین کسی که با موفقیت توانست آن را پرورش دهد کوکیچی میکیموتو اهل ژاپن بود.
حاصل اولین آزمایش وی در سال 1893 را امروزه مابه می نامند که در اصل مرواریدی است که نتوانسته کامل از بدنه صدف جدا شود. اما در سال 1914 او توانست مرواریدی کاملا گرد را تولید کند و حق امتیاز پرورش مروارید را برای خود کسب کرد، این روش تا به امروز اعمال می شود.
امروزه، بسیاری از نرم تنانی که در فرایند پرورش استفاده می شوند، خصوصاً با همین هدف رشد داده می شوند، گرچه ممکن است برخی نرم تنان موجود در طبیعت نیز جمع آوری و استفاده شوند.
برای شروع فرایند، یک تکنیسین حرفه ای، حیات یکی از جانور نرم تن صدف را گرفته، آن را به چند قسمت تقسیم کرده و داخل صدف های همانند و از یک گونه می گذارد، این خوراکی که درون صدف اضافه می شود نیکر نامیده می شود.
نرم تن دور نیکر لایه های کلسیم کربنات (مشابه کرم ابریشم) تشکیل می دهد، و این لایه ها تا آنجایی ادامه پیدا می کند تا نیکر مستحکم شود. پرورش دهندگان متخصص، صدف های آماده را داخل اقیانوس انداخته و با توجه به فصل، مکان آنها را تغییر می دهند تا مروارید به طور کامل شکل بگیرد و معمولاً پس از شش ماه برداشت می شوند.
حرارت مناسب باید بالای 12 درجه و عمق آب 2-3 متری در تابستان و 5-6 متری در پائیز و زمستان باشد. بهترین فصل برداشت هنگام توقف رشد مروارید یعنی زمستان است. بعد از برداشت آنان مرواریدها را دسته بندی کرده و به صورت زیر به بازار معرفی می کنند.
مروارید های پرورشی آکویا
مروارید های پرورشی آکویا (عکس بالا) آشناترین گونه پرورشی دریای شور میان مردم ایالات متحده و دیگر بازارهای غرب است. بسیاری از مصرف کنندگان، مروارید آکویای سفید یا کرم رنگ را به عنوان مروارید کلاسیک در جواهر استفاده می کنند، مخصوصاً گردنبند تک رج. شایان ذکر است که ژاپن و چین هر دو مرواریدهای پرورشی آکویا تولید می کنند.
مرواریدهای پرورشی دریای جنوب
استرالیا، اندونزی و فیلیپین منابع اصلی مرواریدهای پرورشی دریای شور (عکس بالا) می باشند. مرواریدهای پرورشی دریای جنوب (عکس بالا) می توانند سفید تا نقره ای یا طلایی بسته به نوع صدف میزبان آن باشند. اندازه بزرگ و نیکر آنها با توجه به دوره رشد طولانی و شرایط رشد محدود آنها، عواملی است که در ارزش گذاری آن نقش دارد.
مرواریدهای پرورشی تاهیتی
این گونه مروارید (عکس بالا) در آب های اقیانوس اطراف جزایر تاهیتی پرورش داده می شود. این مروارید ها، که اغلب با مرواریدهای مشکی شناخته می شوند، طیف رنگی وسیعی دارند. آنها ممکن است طوسی، مشکی یا قهوه ای و اوورتون های آبی، سبز، بنفش یا صورتی داشته باشند.
مرواریدهای پرورشی آب رودخانه
این گونه مرواریدها (عکس بالا) بیشترین نوع تولید شده هستند و میان جواهرسازان و خریداران محبوبترین اند، و این به دلیل اندازه، قالب، رنگ های متنوع، مقرون به صرفه بودن و دسترسی آسان آن است. آنها معمولاً در آب رودخانه ها و تالاب ها (اغلب در یک صدف میزبان چند مروارید) پرورش داده می شوند. چین منبع اصلی پرورش مروارید آب رودخانه ای است.
بدین وسیله می شود نتیجه گیری کرد که مروارید یکی از آن گوهرهایی است که نه تنها بشر را شیفته خود کرده بلکه متخصصان را نیز اغلب مواقع با گوناگونی خود متعجب می کند و باعث می شود تا به امروز صنعت مروارید، هم طبیعی و هم پرورشی، کمابیش پنهان و منحصر به فرد بماند و همیشه همراه با طبیعت هم قدم باشد و پیشرفت کند تا ما انسان ها بتوانیم از زیبایی و شکوه این نگین لذت ببریم.
نویسنده: سرکارخانم هاینوش آبدیان، گوهرشناس و فارغ التحصیل دانشگاه بوستون
ترجمه و ویراستاری: سرکارخانم نائیری بالایانس، دانش آموخته علم اطلاعات و دانش شناسی
جهت بالابردن اطلاعات عمومی خود و مطالعه درباره سنگ های گرانبهای دیگر می توانید به صفحه گوهرشناسی در وب سایت شهر گوهرها مراجعه کنید.
هم اکنون می توانید این مقاله را از طریق واتساپ و تلگرام… به اشتراک بگذارید: