چشم گربه سنگ شگفت انگیز از خانواده کریزوبریل است با سختی 8/5 و شفافیت شفاف تا نیمه شفاف که در طبیعت طی صدها سال بوجود آمده است.
چشم گربه در یک نگاه
- خانواده سنگ: کریزوبریل
- ساختار بلورین: اورتورهومبیک
- ترکیب شیمیایی: BeAl2O4
- انکسار نور:744 تا 1.755
- انکسار مضاعف: دوبل
- سختی: 8/5
- وزن مخصوص: 7 تا 3.8
- شفافیت: شفاف تا نیمه شفاف
گوهرشناسان اغلب به شگفت انگیزی خانواده کریزوبریل فکر می کنند و در عجب هستند که طبیعت طی صدها سال چگونه توانسته عناصر حیات را طوری کنار هم بگذارد که نگینی مانند چشم گربه بوجود بیاورد.
کریزوبریل در اصل اکسید بریلیوم و آلومینیوم است، آن به طیف رنگی قهوه ای تا سبز یافت می شود. مهمترین طیف رنگی آن زرد تا سبز و ترکیبات روشن این دو رنگ می باشد. نام این خانواده، کریزو، در زبان یونانی به معنی طلا است. لازم به ذکر است که اعضای این خانواده سختی بسیار بالایی دارند و در مقیاس مو شماره 8.5 به آن تعلق می گیرد.
چشم گربه، نگینی ممتاز
یکی از مهمترین اعضای این خانواده نگین چشم گربه است. آن بعد از برلیان ها و کوراندوم ها سخت ترین نگین به حساب می رود. همانطور که ذکر شد محبوب ترین آن به رنگ زرد مایل به سبز و یا بالعکس است. زمانی که به صورت دامبله تراشیده می شود، پدیده ای بسیار جذاب در این نگین مشاهده می شود که به آن Chatoyancy می گویند.
ناخالصی های نقره ای رنگی که باعث مشاهده این پدیده می شوند معمولاً نی مانند هستند و در جهت موازی کنار یکدیگر منجمد شده اند. زمانی که نور مستقیم به این سنگ تابیده شود این لوله های توخالی شروع به درخشش می کنند و به نظر بیننده مانند چشم گربه دیده می شود.
هم چنین باید بیان کرد که وقتی نور تابیده شده تکان داده شود Chatoyancy داخل نگین نیز حرکت خود را نشان می دهد و به دنبال نور حرکت می کند. در یک چشم گربه مرغوب این پدیده باید در مرکز نگین و به علاوه به شکل خط مستقیم دیده شود.
پدیده دیگری که این سنگ نشان می دهد پدیده ”باز و بسته شدن“ است. اگر نگین مقابل دو منبع نوری نگه داشته و حول محوری چرخیده شود، چشمک می زند. وقتی نگین برگردانده شود، چشم به دو خط که جدا شده و سپس دوباره به هم نزدیک می شوند، شکافته می شود. این پدیده ”باز و بسته شدن“ نامیده می شود.
نوع طبیعی این نگینی که بیشتر برای انگشترها و دکمه سردست های مردانه استفاده می شود، بسیار نادر است و بیشتر مواقع در کوه های اورال روسیه و در کشورهای برزیل و سری لانکا استخراج می شود.
لازم به ذکر است که وقوع پدیده چشم گربه ای تنها در این سنگ بوجود نمی آید. نگین های دیگری در خانواده هایی مانند کوارتزها و کوراندوم ها نیز شاهد وجود این پدیده در اعضایشان هستند.
گوهرشناسان با آزمایش های متفاوت و شناخت سختی، انکسار نور و وزن مخصوص هر سنگ می توانند آنها را از هم مجزا کنند. به عنوان مثال امروزه چشم گربه از گروه کوارتزها بسیار رایج است، اما باید دانست که نوع ناخالصی ای (فیبر مانند) که باعث پدیده Chatoyancy در این نگین می شود متفاوت هستند و همچنین سختی کوارتزها 7 می باشد.
افزون بر آن وزن مخصوص کوارتزها (2.65) خیلی کمتر از کریزوبریل ها (3.7) است و در نتیجه برای متخصصان از مهمترین شاخصه هایی است که باعث تشخیص این دو از هم می شود.
نویسنده: سرکارخانم هاینوش آبدیان، گوهرشناس و فارغ التحصیل دانشگاه بوستون
ترجمه و ویراستاری: سرکارخانم نائیری بالایانس، دانش آموخته علم اطلاعات و دانش شناسی
جهت بالابردن اطلاعات عمومی خود و مطالعه درباره سنگ های گرانبهای دیگر می توانید به صفحه گوهرشناسی در وب سایت شهر گوهرها مراجعه کنید.
هم اکنون می توانید این مقاله را از طریق واتساپ و تلگرام… به اشتراک بگذارید: